تحقیق و پژوهش بررسی وضعیت تداخلات دارویی گروه‌های دارویی در نسخ پزشکان 

 چکیده

هر روز به تعداد داروهای موردمصرف درمان اضافه می‌شود که این داروها طیف وسیعی از اثر و قدرت هستند، عوامل گوناگونی مانند تعداد داروهای تجویزی در یک نسخه برای یک بیمار، مراجعه یک بیمار به چند پزشک جهت مداوای بیماری خود، عدم اطلاعات کافی دست‌اندرکاران درمان در زمینه فارماکولوژی بالینی این داروها و نبودن دستگاههای موردنیاز جهت تعیین سطوح پلاسمایی داروها، در میزان بروز واکنشهای مضر و ناخواسته تداخلات دارویی نقش بسزایی دارند. در همین راستا این پژوهش با هدف تعیین تداخلات دارویی در نسخ پزشکان عمومی انجام گرفت. این تحقیق بصورت توصیفی بر روی 1001 نسخه دارویی از 107 پزشک عمومی مربوط به سال 1392 بصورت تصادفی از هر ماه 84 نسخه در شهر اردبیل انجام گرفت و اطلاعات لازم (نسخه‌ها) از سازمانهای بیمه‌گر (خدمات درمانی و تامین اجتماعی) و از نسخه‌های بایگانی‌شده و در دو حیطه زمانی اخذ گردید و براساس جنس پزشک، محل کار، محل تحصیل، سابقه کار، داده ها در EXCELL ثبت و داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از نرم‌افزار SPSS 16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در این مطالعه 1001 نسخه مورد بررسی قرار گرفت، نسخ مذکور توسط 45  پزشک زن و 62 پزشک مرد نوشته شده بود. 96 (89%) پزشکان استخدام بخش دولتی نبوند. 51 (47%) از پزشکان فارغ التحصیل دانشگاه دولتی بودند. نتایج پژوهش نشان داد تداخلات دارویی در درمانگاه‌ها بیشتر از بیمارستان‌ها و مطب‌ها بود. همچنین این تداخلات در پزشکان با نوع استخدام غیردولتی بیشتر پزشکان با نوع استخدام دولتی، در پزشکان فارغ‌التحصیل از دانشگاه دولتی بیشتر از فارغ‌التحصیل دانشگاه آزاد، در پزشکان با سابقه کار زیر 2 سال بشتر از پزشکان با سابقه کار بالای 2 سال و در نهایت در پزشکان زن بیشتر از پزشکان مرد بود.

کلمات کلیدی: نسخه پزشک، دارو، تداخل دارویی

فهرست مطالب

عنوان                                                           صفحه

فصل اول: کلیات پژوهش . 1

1-1- مقدمه. 2

1-2- کلیدواژه‌ها. 3

1-3- اهداف طرح. 3

فصل دوم: بررسی متون. 5

2-1- تداخلات دارویی. 6

2-2- کورتیکواستروئید. 15

2-3- آنتی بیوتیک. 17

2-4- پیشینه تحقیق. 19

فصـل سوم: مواد و روشها. 24

3-1- مقدمه. 25

3-2- نوع مطالعه. 25

3-3- جامعه و نمونه آماری. 25

3-4- روش انجام پژوهش. 25

3-5- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها. 26

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل آماری. 27

4-1- مقدمه. 27

4-2- نتایج. 28

4-2-1- جنسیت پزشکان. 28

4-2-2- محل کار پزشکان. 28

4-2-3- نوع استخدام پزشکان. 29

4-2-4- محل تحصیل پزشکان. 30

4-2-5- سابقه کار پزشکان. 31

4-2-6- فراوانی داروها در نسخ به تفکیک نوع دارو. 33

4-2-7-  فراوانی اقلام دارو در هر نسخه. 38

4-2-8- شایعترین اقلام تجویز شده. 39

4-2-9- فراوانی دسته‌های دارویی. 41

4-2-10- بالاترین مبلغ نسخ در گزارش سالانه کمیته کشوری بررسی نسخ و خدمات پزشکی در شهر اردبیل. 42

4-2-11- فراوانی و درصد تداخلات داریی به تفکیک قلم با قلم  43

4-2-12- تداخلات دارویی از نظر آنتی‌بیوتیک‌ها و کورتیکواستروئیدها  45

4-2-12- فراوانی تداخلات دارویی به تفکیک جنس پزشک. 45

4-2-13- فراوانی تداخلات دارویی به تفکیک محل کار. 46

4-2-14- فراوانی تداخلات دارویی به تفکیک نوع استخدام. 47

4-2-15- فراوانی تداخلات دارویی به تفکیک محل تحصیل. 48

4-2-16- فراوانی تداخلات دارویی ه تفکیک سابقه کار. 49

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری. 51

5-1- بحث و نتیجه گیری. 51

5-2- محدودیت‌های پژوهش. 56

منابع. 56

فهرست جدول‌ها

عنوان                                                                   صفحه

جدول (4-1) جنسیت پزشک‌ 28

جدول (4-2) محل کار.. 28

جدول (4-3) محل تحصیل.. 31

جدول (4-4) سابقه کار.. 32

جدول (4-5) توزیع فراوانی داروهای بررسی شده در نسخ پزشکان عمومی شهراردبیل به تفکیک نوع دارو.. 33

جدول (4-6) تعداد اقلام موجود در هر نسخه.. 38

جدول (4-6) میانگین تعداد دارو تجویز شده در کل.. 34

جدول (4-7) میانگین تعداد دارو تجویز شده هر نسخه به تفکیک جنس پزشک.. 34

جدول (4-8) میانگین تعداد دارو تجویز شده هر نسخه به تفکیک محل تحصیل پزشک.. 35

جدول (4-9) میانگین تعداد دارو تجویز شده هر نسخه به تفکیک سابقه پزشک.. 36

جدول (4-10) میانگین تعداد دارو تجویز شده هر نسخه به تفکیک نوع استخدام پزشک.. 36

جدول (4-11) میانگین تعداد دارو تجویز شده هر نسخه به تفکیک محل‌کار پزشک.. 37

جدول (4-12) فراوانی و درصد شایعترین اقلام تداخل در نسخه های بررسی شده.. 39

جدول (4-8) فراوانی دسته‌های دارویی در نسخه‌های بررسی شده.. 41

جدول (4-9) بالاترین مبلغ نسخ.. 42

جدول (4-10)  فراوانی و درصد تداخلات داریی به تفکیک قلم با قلم   43

جدول (4-11)  تداخلات دارویی از نظر آنتی‌بیوتیک‌ها و کورتیکواستروئیدها   45

جدول (4-12) توزیع فراوانی تداخلات دارویی درنسخ پزشکان شهر اردبیل به تفکیک جنس پزشک.. 45

جدول(4-13) توزیع فراوانی تداخلات دارویی درنسخ پزشکان عمومی اردبیل به تفکیک محل کار.. 46

جدول (4-14) توزیع فراوانی تداخلات دارویی درنسخ پزشکان عمومی شهراردبیل به تفکیک نوع استخدام.. 47

جدول (4-15)  توزیع فراوانی تداخلات دارویی درنسخ پزشکان عمومی شهراردبیل به تفکیک محل تحصیل.. 48

جدول (4-16) توزیع فراوانی تداخلات دارویی درنسخ پزشکان عمومی شهراردبیل به تفکیک سابقه کار.. 49

فهرست نمودارها

عنوان                                                    صفحه

نمودار (4-1) جنس پزشک... 28

نمودار (4-2) محل کار... 29

نمودار (4-3) محل تحصیل... 31

نمودار (4-4) سابقه کار... 32

نمودار (4-5) توزیع فراوانی داروهای بررسی شده در نسخ پزشکان عمومی شهراردبیل به تفکیک نوع دارو... 33

نمودار (4-6) تعداد اقلام موجود در هر نسخه... 39

نمودار (4-7) میانگین تعداد دارو تجویز شده هر نسخه به تفکیک جنس پزشک... 34

نمودار (4-8) میانگین تعداد دارو تجویز شده هر نسخه به تفکیک محل تحصیل پزشک... 35

نمودار (4-9) میانگین تعداد دارو تجویز شده هر نسخه به تفکیک سابقه پزشک... 36

نمودار (4-10) میانگین تعداد دارو تجویز شده هر نسخه به تفکیک نوع استخدام پزشک... 37

نمودار (4-11) میانگین تعداد دارو تجویز شده هر نسخه به تفکیک محل‌کار پزشک... 38

نمودار (4-12) فراوانی و درصد شایعترین اقلام تداخل در نسخه های بررسی شده... 41

نمودار (4-8)  فراوانی و درصد تداخلات داریی به تفکیک قلم با قلم    44

نمودار (4-9) توزیع فراوانی تداخلات دارویی درنسخ پزشکان شهر اردبیل به تفکیک جنس پزشک... 46

نمودار (4-10) توزیع فراوانی تداخلات دارویی درنسخ پزشکان شهر اردبیل به تفکیک جنس پزشک... 47

نمودار (4-11) توزیع فراوانی تداخلات دارویی درنسخ پزشکان عمومی شهراردبیل به تفکیک نوع استخدام... 48

نمودار (4-12)  توزیع فراوانی تداخلات دارویی درنسخ پزشکان عمومی شهراردبیل به تفکیک محل تحصیل... 49

نمودار (4-13) توزیع فراوانی تداخلات دارویی درنسخ پزشکان عمومی شهراردبیل به تفکیک سابقه کار... 50