پژوهش نکات دستوری 50 غزل از دیوان حافظ

مقدمه

زبان فارسی از دو قسم تشکیل شده نظم و نثر. در قرون گذشته برای تدوین آن مخصوصاً در ایران قدیم اقدامی اساسی صورت گرفته و اگر این زبان شیرین که آواة ادبیات پرداختنی / آن از روزگاری دیرین جهان را فرا گرفته است تاکنون دوام پیدا کرده و بر مبانی مستحکم آن چندان خللی راه نیافته است. فقط از داشتن شاعران و نویسندگان بزرگی چون فردوسی، نظامی، سعدی، حافظ، و شخصیت هایی مانند آنان است که آثار گرانبهایی از نظم و نثر بیادگار گذاشته و سرمشقهای بارزی دبست اخلاف خود سپرده اند. و از آنجا می توان قیاس کرد که اگر این آثار ادبی با دستور مدون و مرتبی توأم بود زبان فارسی چه مایه از متانت و استحکام را داشت.

حافظ از بزرگترین شاعران غزلسرایان قرن 8 می باشد. بطوری که می دانیم در سرودن اشعار عارفانه و عاشقانه نهایت مهارت را داشته چنان مهارتی در چینش کلمات داشته که گویی یک هنرمند بوده است. از کلمات چنان زیبا و بجا استفاده کرده که بزگرترین سخن سرایان را به تحسین واداشته. از قواعد درست نوشتن و درست سخن گفتن خارج نشده در حدود پنجاه غزلی که برای تحقیق از غزلیات حافظ استفاده کردم به چند مورد خاص می توان اشاره کرد که نظر این جانب را جلب کرد. در موارد خاص صفت جانشین موصوف بکار رفته و در چند مورد اندک از انواع اضافه ها اضافه تشخیصی بیشترین استفاده را کرده است. و در چند مورد هم از حرف که ربط به جای اسم استفهام استفاده شده است دو سه مورد نیز ترکیب وصفی تولوب استفاده کرده است. حافظ بیشترین سهم را در حفظ زبان و ادبیات فارسی داشته است.